1979 doğumlu Raphaël Grisey, Berlin’de yaşıyor. Grisey, bellek, mimari, göç ve tarım siyasetini ele almak için film, editoryal ve fotoğraf çalışmalarını kullanır (Prvi Deo, Red Star 2006 with F. Lazar; Cooperative, 2008; The Exchange of Perspectives ; Minhocão, 2011; Amor e Progresso, 2014; Remanescentes 2015 filmleri gibi).

Bouba Touré (1948-2022) Paris’te ve Somankidi Coura, Mali’de yaşadı. 1965’ten itibaren Fransa’da Fuaye Pinel’de yaşadı ve 1969’a kadar Chausson metal fabrikasında çalıştı. Vincennes Üniversitesi’nde okudu ve Cinema 14 Juillet ve Paris L’entrepôt’ta makinistlik yaptı. 1970’lerden beri fotoğrafçı, Fransa ve Mali’deki göçmen işçi ve köylülerin yaşamlarını ve mücadelelerini belgeledi. Touré, 1977’de Co-op of Somankidi Coura’yı kurdu. 2015’te Notre case est à Saint Denis, Xérographes Publishers kitabını yayınladı. Touré, 1980’lerden bu yana dernek ve fuaye çevrelerinde ve daha yakın zamanda sanat kurumlarında eserler sergiledi ve konuşmalar yaptı. Fotoğraf çalışmaları, Bamako Encounters 2019’da ve 2022’de Hamburg Fotoğraf Trienali’nde diğer yerler arasında sunuldu.

2006’dan beri Touré ve Grisey, 2015’ten beri Generative Archive olan Sowing Somankidi Coura adıyla ortak projelerde birlikte çalıştı. Çalışmaları Kàddu Yaraax Festival (SN), Kunsthall Trondheim (NO), Savvy Contemporary, HKW, NBK ( DE), Den Fries (DK), 9. Contour Biennale (BE), PAV (IT), Un Lieu pour Respirer, Centre Pompidou (FR), Dhaka Art Summit (BD), Open Justice (CA) ve Konsthall Göteborg’da (SE) gösterildi. Uzun metrajlı filmleri Xarassi Xanne-Crossing Voices, 2022’de Festival du Réel’de ve Toronto Hotdocs Festivali’nde ödül aldı.

Somankidi Coura, Üretken bir arşiv, 2015’ten beri devam ediyor.
Karışık materyal, yerleştirme, değişken boyutlar

Somakidi Coura’yı Ekmek: Üretken Bir Arşiv, Raphaël Grisey ve Bouba Touré tarafından gerçekleştirilen uzun vadeli bir araştırma girişimidir. Araştırma; 1973’teki Sahel’de yaşanan kuraklık sonrası Fransa’da yaşamaya başlayan bir grup Afrikalı eski göçmen işçi ve aktivist tarafından 1977’de Mali’de kurulan bir kooperatif olan Somankidi Coura’nın permakültürleri ve arşivlerine odaklanmaktadır. Araştırmada bahsi geçen bu kooperatifle aynı adı taşıyan çalışma Somakidi Coura; bir film yapımı ve kolektif bakım pratiği aracılığıyla güçlendirme anlatılarının ve köylü ittifaklarının artikülasyonuna odaklanıyor. Çeşitli görüntü sirkülasyonu modlarını efektif bir şekilde kullanan bu çalışma; erozyon, kararlılık, ulusal göç yönetimi politikalarına ve neo-sömürgeci tarıma dayalı sanayilerin patent alma eğilimleri gibi güçlere direnmeyi amaçlıyor.

Enstalasyonda sunulan militan görsel denemeler,  film, arşivleme, yayın, atölye ve tiyatro pratkleri aracılığıyla, kurtuluş anlatılarının, çoğulculuğun öneminin ve köylü ittifaklarının dile getirilmesine dahil oluyor.

Projenin amacı, göç ve kalkınma politikalarının özelleştirilmesi ve sömürgesizleştirilmesidir. Bouba Touré ‘nin, kooperatifin kuruluşunun ilk aşamalarını belgeleyen fotoğraflarını içeren yerleştirme, Avrupa’da sömürgesizleştirmeden hemen sonra bir göçmen işçi kuşağının hikayesini anlatır. Kuzey-güney ilişkilerini tersine çevirirken göçmenlik tarihinin pasif bir öznesi olduğu fikrine meydan okuyan ve  kanonik olmayan, bir tarih yazımını temsil ediyor.
 

Traana – Geçici Göçmen, 2017.
Raphaël Grisey, Káddu Yaraax ve Bouba Touré.Film, 26 dakika.

Kàddu Yaraax, Archive Kabinett, Norveç Sanatsal Araştırma Programı, NTNU tarafından desteklenmiştir.

Traana’nın tiyatro senaryosu 1977’den sonra, Bouba Touré ve Fransa’daki Afrikalı İşçiler Kültür Derneği’nin diğer 13 üyesinin Batı Afrika’ya yeniden yerleşmeye karar vermelerinden sonra yazılmıştır. Bir kooperatif modelini ve bölgedeki ana gelir kaynağı olan yeni permakültür tekniklerini teşvik etmek, değersiz tarım teknolojilerini ve uygulamalarını yeniden gözden geçirmek için Senegal Nehri (kuzeye yoğun göç veren bir bölge) boyunca yerleştiler. Oyun, kırsaldan kente, kentten Avrupa’ya olan göçün hikayesini anlatıyor. 60’lar ve 70’lerdeki bu göç hikayesi, Senegal ve Mali’deki kurtuluş hareketlerinin, bağımsızlıktan sonra köylüler için yeni-sömürge koşullarını değiştirmedeki başarısızlığına işaret ediyor. Traana’nın Raphaël Grisey Kàddu Yaraax tarafından, 1990’lardan beri var olan Ezilenler Tiyatrosu yöntemiyle uyarlanması, Yaraax’tan veya Dakar’ın diğer banliyölerinden gelen 8 oyuncu ile 10 günlük bir atölye çalışmasının sonucudur. Yaraax balıkçılarının çoğu, 90’lı yıllarda İspanya’ya göç etmek isteyenler için yön bulma becerilerini ve devasa kayıklarını kullanarak kaçakçı olmuşlardır.

Moussa Kalamou, Cheikh Ndiaye, Meme Bassene, Pape Sidy Sy, Mamekagne Diatta, Yacine Diop, Masseye Ndiaye, Dame Hane ile birlikte

Kameraman: Raphaël Grisey
Ses: Jochen Jezussek
Yönetici yapımcılar: Leity Kane, Diol Mouhamadou
Seydou Ndiaye, Chiara Figone, Diol Mouhamadou’ya teşekkürler
 

Somankidi Coura, 1977–2015.
Bouba Touré, fotoğraf, 70 cm x 110 cm

Eser adını Senegal Nehri boyunca Mali’nin Kayes bölgesinde ACTAF’ın (Fransa Afrikalı İşçiler Kültür Derneği) oluşumunu belgeleyen bir fotoğraf  seçkisidir. Adını 17 Ocak 1977’de Somankidi Köyü yakınlarında kurulan Somankidi Coura Tarım Kooperatifi’nden alır. Bouba Touré, 1960’ların sonlarında Fransa’da göçmen işçilerin yaşam koşullarını belgelemek için fotoğraf çekmeye başladı. 1980’lerden itibaren, slayt gösterileri ve hikaye anlatımı ile Parisli göçmen işçi barınma fuayelerinde Somankidi Coura’yı kapsamlı bir şekilde tanıttı.
 

Kesişen Sesler,  2022.
Raphaël Grisey ve Bouba Touré. Film, 123 dakika.

CNAP Image / Mouvement, Norwegian Artistic Research Program, NTNU Trondheim,
9th Contour Biennale, HKW – Anthropocene Curriculum, Fondation des artistes,
Parco Arte Vivente, Région Ile-de-France tarafından desteklenmiştir, ARTE France – La Lucarne işbirliğiyle.

Nadir bulunan sinema, fotoğraf ve ses arşivlerini içeren  Xaraasi Xanne (Kesişen Sesler), 1977’de Mali’de, Fransa’daki işçi konutlarında yaşayan, Batı Afrikalı göçmenler tarafından kurulan  tarım kooperatifi, Somankidi Coura’nın olağanüstü maceralarını anlatıyor. Sahel bölgesine yapılan bu ütopik dönüşün hikayesi, 1970’lerden günümüze ekolojik ve dekolonyal zorlukları, tarımsal uygulamaların çatışmalarını dolambaçlı bir yol izleyerek ele alıyor. Hareketin en önemli aktörlerinden biri olan Bouba Touré, bu hikade, Fransa ve Mali’deki çiftçilerle, göçmen işçilerin yıllarca süren mücadelelerini belgeleyen kişisel arşivinin derinliklerine dalar. Film aynı zamanda diyaloglar ve aktarımlara, dostluklar ve sinematik coğrafyalara da değinir. Touré ve manevi oğlu Raphaël Grisey’nin hikayesinin yanı sıra, Sidney Sokhona ve Med Hondo gibi militan yönetmenlerin hayatlarından kesitler sunan film,  Bouba Touré’nin anlatımına eşlik eden farklı sesler, unutulmuş bir hatırayı elektronik bir hikaye anlatıcısı tarafından olası bir geleceğe doğru yönlendiriyor.